-
1 көрәш
сущ.1) спорт. борьба́ирекле көрәш — во́льная борьба́
классик көрәш — класси́ческая борьба́ милли көрәш ярышлары соревнова́ния по национа́льной борьбе́
көрәш алымнары — приёмы борьбы́
2) в разн. знач. борьба́, противобо́рство; боре́ние высок.азатлык өчен көрәш — борьба́ за свобо́ду
революцион көрәш — революцио́нная борьба́
тынычлык өчен көрәш — борьба́ за мир
җәмгыятьне үзгәртеп кору өчен көрәш — борьба́ за перестро́йку о́бщества
сыйфат өчен көрәш — борьба́ за ка́чество
килешмәүчән көрәш — бескомпроми́ссная борьба́
көрәшкә күтәрелү — встать (подня́ться) на борьбу́
искелек калдыкларына каршы көрәш — борьба́ с пережи́тками про́шлого
эчке каршылыклар көрәше — противобо́рство вну́тренних противоре́чий
-
2 дәрәҗә
сущ.1) у́ровень, сте́пень, ступе́нь, ме́ратормыш дәрәҗәсе — у́ровень жи́зни
алдынгылар дәрәҗәсенә күтәрелү — подтя́гиваться до у́ровня передовы́х
югары үсеш дәрәҗәсе — вы́сшая ступе́нь разви́тия
гаеплелек дәрәҗәсе — сте́пень вино́вности
дөнья дәрәҗәсенә чыгу — вы́йти на мирово́й у́ровень
2) положе́ние, зва́ние, чин, ранг, сандәрәҗә артыннан куу — гна́ться за положе́нием
профессор дәрәҗәсе — зва́ние профе́ссора
югары хәрби дәрәҗә — вы́сшее во́инское зва́ние
илче дәрәҗәсендә — в ра́нге посла́
ханлык дәрәҗәсе — ха́нский сан
3) разря́д, сте́пень, ступе́ньберенче дәрәҗә спортчы — спортсме́н пе́рвого разря́да
икенче дәрәҗә Дан ордены — о́рден Сла́вы второ́й сте́пени
фәннәр докторы дәрәҗәсе — сте́пень до́ктора нау́к
4) класс (у́ровень)осталык дәрәҗәсе — класс мастерства́
югары дәрәҗәле белгеч — специали́ст высо́кого кла́сса
шахматчыларның уен дәрәҗәсе — класс игры́ шахмати́стов
5) авторите́т, досто́инство, честь; прести́ж, ма́ркаколлективта дәрәҗәсе бар — по́льзуется авторите́том в коллекти́ве
безнең өчен бу зур дәрәҗә — для нас э́то больша́я честь
заводның дәрәҗәсен төшермәү — не урони́ть честь (прести́ж, ма́рку) заво́да
үз дәрәҗәсен белү — знать себе́ це́ну
6) лингв. сте́пеньсыйфат дәрәҗәләре — сте́пени прилага́тельных
7) лингв.; уст. зало́гфигыль дәрәҗәләре — зало́ги глаго́лов
8) мат. сте́пеньдәрәҗәгә күтәрү — возводи́ть в сте́пень
вакланмалы дәрәҗә — дро́бная сте́пень
елар(лык) дәрәҗәгә җитү — чуть не запла́кать
аңны югалтыр дәрәҗәгә җитү — чуть не потеря́ть созна́ние
үләр дәрәҗәгә җитеп ачыгу — чуть не умере́ть с го́лоду; смерте́льно проголода́ться
10) в местно-вр. п. в сочет. с прил. в... сте́пени (ме́ре), до... сте́пени (у́ровня)бертигез дәрәҗәдә — в ра́вной ме́ре (сте́пени)
сизелерлек дәрәҗәдә — в заме́тной сте́пени, заме́тным о́бразом
чагыштыргысыз дәрәҗәдә — в несравни́мой ме́ре (сте́пени)
мәгълүм (билгеле) бер дәрәҗәдә — в изве́стной ме́ре; в не́которой сте́пени
танымаслык дәрәҗәдә үзгәрү — измени́ться до неузнава́емости (до неузнава́емой сте́пени)
шул дәрәҗәдә — до тако́й сте́пени
•••дәрәҗәгә күтәрелү — возвы́ситься
дәрәҗәсен алу — разжа́ловать, лиши́ть зва́ния (чи́на)
дәрәҗәсен күтәрү — де́лать честь (кому-л.; чему-л.)
-
3 характерлы түгел
нехаракте́рный (-ен, -на, -но, -ны), несво́йственныйбу аның өчен характерлы сыйфат түгел — ему́ не сво́йственна э́та черта́
См. также в других словарях:
хәтле — бәйл. 1. Юнәлеш килешендәге исемнәр белән бергә эш, хәрәкәтнең башкарылу, таралу, урнашу чиген күрсәтү өчен кулланыла. Берәр әйберне башкадан аерып торган араны, ераклыкны күрсәтү өчен кулл. 2. Эш хәлнең вакыт, сан чиген күрсәткәндә кулл. Саннар… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ярау — I. ф. 1. Берәр нәрсәгә файдалану өчен яраклы булу; нин. б. таләпләргә җавап бирерлек булу. Нәрсәгә дә булса сәләтле булу; нин. б. эш башкара алу 2. Кемгә дә булса охшарга тырышу, аның алдында яхшатлану, күңелен табу түрәләргә ярарга тырыша 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
премия — 1. Билгеле бер өлкәдә ирешкән уңышлар, күрсәткән хезмәтләр өчен бирелә торган бүләк Тукай премиясе 2. Җитештерү нормасын яхшы сыйфат белән үтәгән өчен эшче һәм хезмәткәрләргә эш хакыннан (тариф ставкасыннан) тыш бирелә торган өстәмә түләү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гадәт — 1. Кемгә яки нәрсәгә дә булса хас, нык урнашкан характер үзенчәлекләре чир китәр, г. китмәс 2. Традициягә кереп урнашкан, җәмгыять, халык өчен хас үзенчәлекләр. Традициягә кергән, һәркем үтәргә тиешле кагыйдә, закон. Йола. Еш, системалы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыю — I. 1. Кеше яки хайваннарны төрле урыннардан бер җиргә китерү, туплау. Чәчелеп яткан яки таралып урнашкан нәрсәләрне чүпләп җыйнау, бер савытка тутыру. Җыену, алып китү өчен әйберләрне җыйнау 2. Әкренләп, берәмләп туплау, булдыру һәм күбәйтү.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
класс — 1. Бүлек, төркем; катлам. Нин. б. уртак үзлеккә, мөнәсәбәткә ия булган төрдәш предметлар җыелмасы. Үсемлекләр һәм хайваннар дөньясы бүленешендә иң зур төркемнәрнең берсе имезүчеләр к. ы мат. Өч янәшә разрядлы санның цифрлар җыелмасы (мәс. икенче… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күрсәткеч — 1. Берәр нәрсә үсешенең, барышының чагылышы, шул үсеш үзгәреш темпын, күләмен күрсәткән билге, сыйфат 2. Берәр кеше, коллектив хезмәтенең, эш нәтиҗәләренең цифрларда, график сызымнарда чагылышы 3. Нәр. б. күрсәтү өчен хезмәт итүче әйбер (юнәлеш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мирас — 1. Хуҗа (башлыча ата ана яки туган) үлгәч башка берәүнең хосусый милкенә күчә торган мал мөлкәт, байлык. Үзеннән элгәре эшләгән, хезмәт иткән кеше тарафыннан файдалану өчен яки бүләк итеп калдырылган нәрсә 2. Элекке буын культура эшлеклеләреннән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төш — I. и. 1. Йоклаганда элек үткән нәрсәләрне, вакыйгаларны, кешеләрне кабаттан күрү, кичерү халәте; йоклаганда күз алдына килә торган нәрсәләр, кичерешләр 2. күч. Тормышка ашмый торган, хыялый, чынбарлыкта булмаган нәрсә тур.. ТӨШ ЮРАУ – Төштә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хәл — и. 1. Кешенең физиологик һәм рухи халәте, үз үзен хис итүе 2. Физик көч, куәт хәл калмады. Байлык барлык, материаль мөмкинлек тур. сине туйдырырлык хәлем бар 2. Аерым кешенең җәмгыятьтә тоткан урыны, роле, дәрәҗәсе, социаль чыгышы, урыны аның… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чут — I. Исәп хисап эшләрендә куллану өчен дүртпочмаклы кысага шуып йөри торган түгәрәк төймәләр тезелгән әсбап: рус. Счеты. ЧУТ САЛУ – Нин. б. исәп хисапны шул әсбапта башкару. II. ЧУТ – аваз. Чуп (1). III. ЧУТ – (күбрәк кыек килештә килә) 1. Нин. б.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
